Working in the Arts: verbeterde sociale bescherming voor kunstwerkers vanaf januari 2024

“Als je de unieke meerwaarde van kunstenaars in snel veranderende tijden wil erkennen, moet je als overheid die meerwaarde eenvoudig en ook efficiënt ondersteunen. Dat doen we vanaf 2024 met het kunstwerkattest, een voorbeeld van wat sociale zekerheid in moderne tijden moet zijn: flexibel, fijnmazig, op maat van de veranderde artistieke praktijk. Het is nu aan de sector, de administraties en de sociale partnersom de verantwoordelijkheid te nemen in de kunstwerkcommissie. En om samen met de nieuwe voorzitter de solidariteit goed te bewaken, zodat ze duurzaam is”, zegt minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke.

Kunstwerkcommissie

De Kunstwerkcommissie vervangt de vroegere Commissie Kunstenaars. Ze beslist over de toekenning van Kunstwerkattesten. Ze werkt transparant en met onafhankelijke deskundigen   uit het artistieke werkveld;. Zo is ze voor de helft samengesteld uit vertegenwoordigers van de kunstensector. De andere helft bestaat uit vertegenwoordigers van de vakorganisaties en de werkgevers, de administraties (RVA, RSZ, RSVZ) en de gemeenschappen. 

De kunstwerkcommissie zal geleid worden door voorzitter Luc Gulinck (63). Gulinck is zelfstandig juridisch en zakelijk adviseur, gespecialiseerd in de internationale muziek- en audiovisuele industrie. Hij heeft een uitgebreide ervaring op het gebied van auteursrecht en naburig recht, en van juridische en zakelijke aspecten van de kunst- en cultuursector. Advocate Marine Wilmet (31) wordt plaatsvervangend voorzitter.

“De ‘Working in the Arts’ - hervorming betekent een grote stap vooruit in de sociale omkadering van het kunstwerkveld. De rol van de Kunstwerkcommissie wordt daarbij zeer belangrijk. Ik ben dan ook vereerd om de werkzaamheden ervan in goeie banen te mogen leiden, samen met Marine Wilmet”, aldus Luc Gulinck.

WITA-team

Daarnaast is een team van ondersteunende medewerkers uitgebouwd in de DG Juridische Expertise van de FOD Sociale Zekerheid. Dat team is tegelijk het exclusief aanspreekpunt voor de kunstensector. Ze gaan daarom een transversale communicatie onderhouden met die sector. Dat gebeurt via de nieuwe website, de nieuwsbrief en de sociale media.

Peter Samyn, Voorzitter FOD Sociale Zekerheid: “Dit is een uniek project omwille van de participatieve aanpak. Voor wat mij betreft is het een best practice voor komende beleidshervormingen. Samen gaan we voor een sociale zekerheid dicht bij de burger.”

Kunstwerkers en Kunstwerkattest

Via de nieuwe website en de online dossiertool kan elke artiest die dat wenst een dossier indienen om te worden erkend als kunstwerker. Vanaf december kan je alvast starten met de samenstelling van je dossier via een persoonlijk profiel. Het volledig dossier indienen kan vanaf 1 januari 2024. Kunstwerkers die vandaag al onder de regeling van het oude kunstenaarsstatuut vallen, komen automatisch in aanmerking voor het nieuwe kunstwerkattest.

Een kunstwerker is iemand die een vergoede professionele praktijk in de kunsten beoefent. Ook de artistiek-technische en artistiek-ondersteunende activiteiten vallen hieronder. De kunstwerker haalt een belangrijk deel van het inkomen uit die activiteiten en investeert er een aanzienlijke hoeveelheid tijd in.

De erkenning wordt geconcretiseerd in een kunstwerkattest. Dit is meteen het toegangsticket tot heel wat sociale voordelen die specifiek voor kunstwerkers zijn uitgewerkt. Denk bijvoorbeeld aan het kunstwerkcontract (art1bis), de primostartersregeling voor zelfstandigen, het specifiek fiscaal regime op auteursrechten of de kunstwerkuitkering.

Amateurkunstenvergoeding

Amateurkunstenaars en kunstwerkers kunnen gebruikmaken van de amateurkunstenvergoeding (AKV) om een snelle en eenvoudige vergoeding mogelijk te maken voor artistieke prestaties in opdracht. Deze regeling vervangt de vroegere Kleine Vergoedingsregeling (KVR).

Een amateurkunstenaar is:  iedereen die prestaties van artistieke aard levert voor een opdrachtgever, voor een forfaitaire vergoeding van maximaal 70 euro. Die prestaties moeten beperkt zijn tot maximaal 30 dagen per jaar, en maximaal 7 opeenvolgende dagen. Als de opdrachtgever jaarlijks niet meer dan 500 euro aan vergoedingen uitkeert, hoeft hij daarop geen sociale bijdragen te betalen.

Vooraleer gebruik te maken van de AKV moeten zowel de kunstenaar als de opdrachtgever een profiel aanmaken op het online platform. Dat kan vanaf 1 december 2023. Dit luik wordt beheerd door de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).

Sociale bescherming

De informatie over alle specifieke maatregelen voor kunstwerkers wordt gedeeld in de nieuwsbrief en op de website. Het luik werkloosheid (Kunstwerkuitkering) is nu al hervormd. Je vindt de informatie op de website van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA).

Historiek

Working in the Arts is een project dat werd opgestart door de huidige federale regering om het kunstenaarsstatuut te hervormen en te verbeteren.

In samenwerking met de beleidscellen Werk, Sociale Zaken en Zelfstandigen faciliteerde de FOD Sociale Zekerheid de raadpleging van de culturele sector via een digitaal platform in de periode 2021-23.

Gevoed door praktijkvoorbeelden, en mét het juiste inzicht in de nieuwe arbeidsrealiteit binnen de sector, kwamen we, 20 jaar na de start, samen tot een broodnodige modernisering van het kunstenaarsstatuut.

Kunst bevordert persoonlijke groei en zelfreflectie en zorgt eveneens voor emotionele verrijking. Bovendien staat onze kunstensector hoog aangeschreven in binnen- en buitenland. Daarom moeten we extra zorg dragen voor onze kunstwerkers. Zodat ze zich optimaal kunnen focussen op hun creatieve activiteiten. Een verbetering van de sociale bescherming voor deze doelgroep is alvast een eerste stap in de goede richting.

David Clarinval, Vice-eersteminister en Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO’s en Landbouw, Institutionele Hervormingen, en Democratische Vernieuwing: “Deze regering heeft het kunstenaarsstatuut in nauwe samenwerking met de sector hervormd. De oprichting van deze Kunstwerkcommissie is een van de vele verbeteringen die uit deze hervorming voortvloeien. Ze zal de enige instantie zijn die bevoegd is om het kunstwerkattest dat toegang geeft tot het kunstenaarsstatuut af te leveren. We wilden kunstenaars ook aanmoedigen om als zelfstandige te beginnen door het voordelige systeem van sociale bijdragen voor startende zelfstandigen uit te breiden van 4 naar 8 kwartalen wanneer ze in het bezit zijn van een kunstwerkattest.”

Website: www.workinginthearts.be