Lancering Kunstwerkcommissie

Geachte Voorzitter van de FOD,
Geachte Voorzitters van de Kunstwerkcommissie,
Beste leden van de Kunstwerkcommissie,
Beste team Working in the Arts,

Ik zou deze eerste vergadering van de Kunstwerkcommissie willen afsluiten met een citaat uit de film Dead Poets Society. Het personage van Robin Williams, een hoogleraar literatuur die zijn studenten de passie voor poëzie bijbrengt, spreekt daarin de volgende wijze woorden: “We read and write poetry because we are members of the human race. And the human race is filled with passion. And medicine, law, business, engineering, these are noble pursuits and necessary to sustain life. But poetry, beauty, romance, love, these are what we stay alive for.”

Op de operatietafel van een ziekenhuis zal kunst inderdaad geen levens redden. Dat durf ik als Minister van Volksgezondheid toch met enige zekerheid te bevestigen. Maar de kunsten zijn natuurlijk wél een belangrijke reden waarom dit leven de moeite waard is.  

Velen van ons hebben kunst nodig. Ook ik zelf trouwens. Een goed boek, een virtuoos concert, een theaterstuk dat de blik op de wereld verandert... dat zijn wezenlijke, onmisbare ervaringen. Ik wens iedereen zulke ervaringen toe.

De kunsten zuurstof geven, dat is daarom hetzelfde als de samenleving zuurstof geven. Als wij hier vandaag bij elkaar zijn, om samen de nieuwe Kunstwerkcommissie onder een goed gesternte te laten beginnen, dan is het in de eerste plaats vanuit die wetenschap, en vanuit die maatschappelijke opdracht.

La mission qui est de protéger, de valoriser, d'encadrer tous ceux qui travaillent dans le domaine des arts. De donner toutes leurs chances à ces personnes qui consacrent leur vie à faire des films, des livres, de la musique, du théâtre, de la danse, de la bande dessinée, des arts visuels, etc. De faire en sorte qu'ils puissent nous raconter des histoires qui nous inspirent en tant que société. Les arts façonnent notre conscience collective, notre narrative collective, notre communauté. 

En ces temps de crises successives et de démocraties chancelantes, leur rôle est vital pour nous tous. Nous avons plus que jamais besoin de voix libres, vigilantes et critiques.

Maar terug naar ‘Working in the Arts’.

Twintig jaar geleden - toen ik een eerste keer minister van Sociale Zaken was - werd het kunstenaarsstatuut ingevoerd. Met specifieke regels gaven we kunstenaars toen voor de eerste keer de mogelijkheid om hun werk autonoom te organiseren (via zogeheten 1bis contracten) én boden we hen tegelijkertijd toegang tot de sociale bescherming voor werknemers. Tot vandaag bood dat statuut een sociale bescherming op maat en was het volgens verschillende internationale studies zelfs een voorbeeld voor andere EU-lidstaten.

Maar wij zagen de systeemfouten in de regeling, en wij hoorden de geluiden van de sector over de evoluerende professionele praktijk, die complexer is dan ooit. Samen met experten uit het veld, waarvan sommigen ook hier aanwezig zijn, zijn we daarom in verschillende trajecten aan de slag gegaan. Jullie inspireerden ons met ideeën voor hervormingen. En met de gecombineerde expertise van kabinetten, administraties, kunstenfederaties, sociale partners en externe experten legden we die uiteindelijk in de plooi.

Notre collaboration constructive (qui a commencé dans la tourmente du covid) a abouti à ce moment. La réforme entre pleinement en vigueur avec la mise sur pied de cette Commission du travail des arts. L‘attestation du travail des arts, avec toutes ses règles avantageuses, pourra être demandée via la nouvelle plateforme dès le 1^er janvier 2024. Et désormais par les travailleurs des arts, et non plus uniquement par les artistes. Par tous ceux qui fournissent un travail artistique nécessaire à une création. Nous mettons en place un cordon solidaire autour de tous ceux qui fournissent un travail professionnel artistique, artistique-technique et artistique de soutien.

En vervolgens zal jullie werk beginnen. Het creëren van een visiekader en een transparant kader van criteria, het beoordelen van dossiers, het verwerken van vragen, het adviseren en op weg helpen van kunstwerkers, het ondersteunen en adviseren van de huidige en toekomstige regering, het in kaart brengen van noden en problematieken van en in de artistieke wereld. De mensen in deze zaal zullen dat (elk in een andere rol) moeten doen.

À partir d’aujourd’hui, vous êtes l’équipe qui organisera la protection sociale des travailleurs des arts dans ce pays. En tant que président de la commission, membre de la commission, dirigeant dans l’administration, expert dans l’administration, secrétariat, responsable de la communication. Chacun de ces rôles revêt la même importance.

Ik wens jullie bij die opdracht veel moed en inspiratie toe. Maar ik druk jullie meteen op het hart dat de verantwoordelijkheid groot is. Omdat solidariteit altijd broos is. En omdat het draagvlak in de samenleving voor dit soort maatwerk in de sociale zekerheid alleen maar groot kan zijn, als het met de grootste deontologie en zorgvuldigheid wordt uitgevoerd. Als we het ongelijk willen bewijzen van de criticasters die beweren dat de sector zichzelf zal gaan bedienen in deze commissie, dan is er maar één manier om dat te doen: door het werk zo te organiseren dat onafhankelijke beoordelingen gegarandeerd zijn. En door altijd keuzes te maken binnen het kader dat de wet voorschrijft. Dossier per dossier, op basis van een sterk uitgewerkt en transparant kader.