Een nieuw en breed zorgtraject voor kinderen en jongeren met obesitas

De beste zorg voor patiënten met obesitas moet je geven van meet af aan, zo vroeg mogelijk, want obesitas tast niet alleen je gezondheid aan, maar beïnvloedt ook gewoon je dagelijks leven. Voor kinderen en jongeren - maar ook hun ouders - begint dat met preventie, en er als overheid voor zorgen dat elk kind - zonder onderscheid - ook gezonder kan leven, en dat betekent in deze vooral gezonder kan eten. Dat doet minister Frank Vandenbroucke met het federaal voedingsplan dat in de maak is. Een belangrijk onderdeel van dat federaal voedingsplan is onder meer hoe reclame gericht op kinderen - ook via online media - voor ongezonde voeding aan banden kan worden gelegd. Kinderen moeten zoveel mogelijk worden beschermd tegen zulke reclame aangezien zij kwetsbaarder zijn en vatbaarder voor dergelijke reclameboodschappen. De minister juicht alvast toe dat de voedingsindustrie zelf al het engagement heeft genomen om -16-jarigen in de nabije toekomst niet meer te confronteren met reclame voor snoep of suikerhoudende frisdranken. 

Maar in de zorg voor kinderen en jongeren met obesitas kan ook het gezondheidsbeleid véél beter. En dat gebeurt nu. Met deze hervorming wil Frank Vandenbroucke (1) op wetenschappelijke basis obesitas zo vroeg mogelijk detecteren, (2) kinderen en jongeren met obesitas - en hun familie ook - zo snel mogelijk én adequaat helpen en oriënteren, en tot slot (3) de nodige zorg verlenen mét de juiste behandeling.  

Vandenbroucke: "We moeten af van het foute beeld dat obesitas iets is waar kinderen en jongeren, die de volwassenen van morgen zijn, zelf schuld aan hebben. Obesitas is een chronische ziekte, die net als alle andere chronische ziektes de beste en vooral de juiste en betaalbare zorg verdient. En dat zo vroeg mogelijk. Het kind en zijn familie staan centraal in deze nieuwe benadering. We laten ze niet meer los. Want bij elke belangrijke 'groeifase' (denk aan overgang naar middelbaar, maar even goed een groeispurt of je lichaam dat sowieso verandert tijdens je puberteit) bestaat een kans op terugval. De mogelijkheid moet er dus altijd zijn om een kind of jongere opnieuw - maar ook vlot - naar een intensief programma te heroriënteren, maar evengoed omgekeerd en een trapje lager te gaan als het goed loopt. Ook hier is dus samenwerking en goeie communicatie over alle zorglijnen - van de huisarts tot gespecialiseerde centra, zoals het Zeepreventorium in De Haan bijvoorbeeld -  dé sleutel." 

Onderdeel van dat integrale zorgtraject voor kinderen en jongeren met obesitas is onder meer dat het kind opgevolgd zal worden door een zorgteam. Binnen dat zorgteam wordt een zorgcoördinator aangesteld. Die helpt om een gepast zorgplan op te zetten, én dat het zorgplan ook wordt uitgevoerd en goed in het dagelijkse leven van de patiënt wordt geïntegreerd. De zorgcoördinator evalueert de verkregen resultaten en past het behandelingsplan indien nodig aan, samen met het kind en zijn gezin of thuis. De zorgcoördinator kan bijvoorbeeld een huisarts zijn, of een eerstelijnspsycholoog. Daarnaast kan - in sommige situaties - ook een rol weggelegd worden voor een casemanager. Concreet is dat een vertrouwenspersoon die zelf niet optreedt als zorgverlener, maar die wel heel dicht bij het gezin staat (bijv. buurt- of welzijnswerker of een sociaal assistent). De casemanager is iemand die ondersteunt en dé referentiepersoon is voor de patiënt, zijn gezin en het zorgteam. Iemand ook die de nodige signalen opvangt en vertaalt, wanneer het bijvoorbeeld op een bepaald moment moeilijker loopt. Dit brede zorgtraject, dat alle aspecten rond obesitas bij kinderen en jongeren omvat, wordt nu tegen midden 2023 uitgewerkt door een werkgroep van het Riziv met daarin de stem van alle belanghebbenden.