Financiele zorgen van de ziekenhuizen en personeelsschaarste onderlijnen nood aan investeren èn hervormen
Elk jaar maakt Belfus een financiële analyse van de Belgische algemene ziekenhuizen; de zogenoemde MAHA-studie. De studie maakt duidelijk dat de ziekenhuizen in 2022 een aanzienlijke financiële schok hebben ondergaan door (na COVID) de inflatie en de stijgende energieprijzen. In de toespraak, die de minister vandaag gaf aan de sector, legt hij uit hoe de financiële kwetsbaarheid van ziekenhuizen voor dergelijke schokken samenhangt met de gebreken van het huidige duaal financieringssysteem.
Dat duale financieringssysteem heeft tijdens de voorbije jaren gezorgd voor een (financiële) achtbaan, met veel financiële zorgen voor vele ziekenhuizen, terwijl de federale regering nochtans veel geïnvesteerd heeft de voorbije jaren in onze ziekenhuizen, in betere lonen, in betere werkomstandigheden voor ons zorgpersoneel, én in vele extra handen aan het bed (denk aan meer dan 5.000 VTE dankzij het Zorgpersoneelsfonds, of projecten zoals Kies voor de Zorg). Nieuwe cijfers die de inspanning van de federale overheid illustreren vindt u trouwens ook in deze toespraak. En investeren moeten we blijven doen.
Echter, om die investeringen ten volle te doen renderen, zodat onze ziekenhuizen betaalbare, toegankelijke en hoogstaande zorg kunnen blijven verzekeren (met ook voldoende zorgpersoneel dat zijn werk op een werkbare manier kan doen), is het absoluut noodzakelijk om het huidige financieringssysteem te hervormen. In ‘meer van hetzelfde’ doen zit geen duurzame toekomst, zo legt Frank Vandenbroucke uit in deze toespraak.
De hervorming van de ziekenhuisfinanciering die we doorvoeren moet precies zorgen voor meer financiële stabiliteit en transparantie. Die nieuwe manier van financieren moet ook samenwerking tussen en binnen ziekenhuizen bevorderen én een nieuw en gezond samenwerkingsmodel creëren tussen artsen en ziekenhuisbeheerders. Het moet sterker ondersteunen wat écht nodig is voor goede zorg, door in te zetten op kwaliteit eerder dan kwantiteit. In de toespraak wordt aangestipt dat de voorbereiding van de globale hervorming van de financiering op koers zit.
Ook de organisatie van ons ziekenhuislandschap – de toespraak somt de belangrijkste werven op – hervormen we. Het goede nieuws is alvast de evolutie naar daghospitalisatie, die deze MAHA-studie bevestigt. Dat is een beweging die we aanmoedigen, want ze is goed voor de patiënten, vanzelfsprekend in de mate dat daghospitalisatie voor concrete patiënten en hun omgeving wenselijk en haalbaar is. Die beweging laat ook toe om verpleegkundigen sterker in te zetten op hun eigen competenties. Sinds 1 januari 2023 is de financiering van de daghospitalisatie verbeterd. Een ander voorbeeld: we maken het al mogelijk om sommige kankerbehandelingen thuis verder te zetten.
Daarnaast is het zaak om ook het verpleegkundig beroep grondig te hervormen. Zo'n brede hervorming nu is écht nodig om onze verpleegkundige zorg klaar te stomen voor de toekomst én de aantrekkelijkheid van het beroep te verhogen. We moeten onze verpleegkundigen naar hun waarde inzetten. Zo wordt nog veel tijd gespendeerd aan taken die even goed of beter door anderen kunnen worden gedaan, denk aan administratie, huishoudelijke taken of hygiënische basiszorgen. Maar evengoed is de autonomie van de verpleegkundige vaak nog te beperkt om hun competenties ten volle te benutten. Zo heeft een verpleegkundige bijvoorbeeld nog altijd een doktersvoorschrift nodig om een pijnstiller toe te dienen aan een patiënt. Ook die hervorming is ingezet. In de toespraak legt de minister uit hoe hij nu ook een brug bouwt tussen deze hervormingswerf en het sociaal overleg tussen werkgevers en werknemers in de sector.
Tenslotte roept Frank Vandenbroucke de sector op om goed gebruik te maken van de naar schatting 900.000 euro die in de sectorfondsen van de zorg zal gestort worden, op basis van de nieuwe ‘responsabiliseringsbijdrage’ die werkgevers moeten betalen wanneer uitzonderlijk veel van hun personeelsleden langdurig ziek worden.
De toespraak die de minister gaf, vindt u hier ook als bijlage terug: MAHA NL.pdf