Europese Ruimte voor Gezondheidsgegevens (EHDS) zet een cruciale stap naar hoogstaande en solidaire gezondheidszorg zonder grenzen
Gisteravond sloot België als voorzitter van de Raad van de Europese Unie een voorlopig akkoord met het Europees Parlement en de Europese Commissie over de gemeenschappelijke toegang tot gezondheidsgegevens op EU-niveau, waarmee een echte Europese Ruimte voor Gezondheidsgegevens (European Health Data Space, EHDS) mogelijk wordt. De onderhandelingen werden voorgezeten door Belgisch Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke: “Een Europese Ruimte voor Gezondheidsgegevens houdt enorme mogelijkheden in om de patiëntenzorg en de volksgezondheid in de EU te verbeteren. Europeanen en hun zorgverstrekkers zullen eenvoudiger - onder controle van de burger - toegang krijgen tot gedeelde gezondheidsgegevens, waar ze zich ook bevinden binnen de Europese Unie. Gezondheidsgegevens delen is cruciaal voor de kwaliteit van de zorg. Daarnaast zullen gezondheidsgegevens op een veilige manier gebruikt kunnen worden om het gezondheidsbeleid verder te ontwikkelen."
Zorgprofessionals in de Europese Unie zijn voortdurend bezig met het verzamelen en gebruiken van levensreddende gezondheidsgegevens. Echter, tot op heden ontbreekt er een gemeenschappelijk kader voor het delen van deze gegevens over de landsgrenzen heen. Sinds de COVID-19-pandemie weten we nochtans meer dan ooit hoe nodig dit is.Gisteravond vonden de finale onderhandelingen plaats tussen de Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie en het Europees Parlement, over de organisatie en de eigenschappen van een Europese Ruimte voor Gezondheidsgegevens (EHDS). Tijdens de laatste onderhandelingen werden onder meer de mogelijkheid voor burgers om hun gezondheidsgegevens niet te delen, de tijdslijn voor de implementatie van de verordening en de locatie waar data opgeslagen worden, besproken.
De EHDS is een cruciaal initiatief dat tot doel heeft de beschikbaarheid en uitwisseling van gezondheidsgegevens te verbeteren, met respect voor de privacy van individuen en met het oog op betere gezondheidszorg, en wetenschappelijk onderzoek in het algemeen belang.
De EHDS streeft naar een naadloze uitwisseling van gezondheidsgegevens tussen zorgprofessionals over de grenzen heen, met als uiteindelijk doel de kwaliteit en continuïteit van zorg te verbeteren. Wanneer nationale databanken dezelfde taal spreken (zogenaamde ‘interoperatbiliteit’), kunnen bijvoorbeeld Spaanse toeristen eenvoudig geneesmiddelen op voorschrift ophalen bij een Duitse apotheek, terwijl artsen in staat zijn om de gezondheidsinformatie van een Belgische patiënt in behandeling in Italië te raadplegen, wanneer de patiënt daar toestemming voor geeft.
Daarnaast waarborgt de EHDS de rechten van burgers met betrekking tot hun gezondheidsgegevens, inclusief het recht op toegang, controle en besluitvorming over het delen van gegevens. Als burger heb je het recht op elektronische toegang tot je eigen (gedeelde) gezondheidsgegevens, moet je kunnen beslissen of je jouw gegevens wilt delen, en wie er toegang toe kan krijgen. Je moet je gegevens ook zelf kunnen controleren en eventueel aanvullen; ongeacht waar in Europa je je bevindt.
De EHDS gaat verder ook over hergebruik van gezondheidsgegevens voor het publiek belang, in kader van beleidsondersteuning en wetenschappelijk onderzoek met het oog op volksgezondheid. Zo organiseren we een betere datasolidariteit, waarbij de privacy van burgers steeds gewaarborgd blijft. Onderzoekers en regelgevers zullen eenvoudiger toegang krijgen tot meer veilige gezondheidsgegevens van hoge kwaliteit, wat uiteindelijk leidt tot betere zorg. Het onderzoek naar zeldzame ziekten, bijvoorbeeld, loopt op dit moment moeilijk omdat er in een individuele lidstaten te weinig patiënten zijn. Onderzoek hiernaar op Europees niveau biedt vele nieuwe mogelijkheden. De data die iemand vandaag ter beschikking stelt voor hergebruik, kan morgen de basis zijn voor de goede zorg die hij of zij, of een lotgenoot, krijgt.
De voorlopige overeenkomst zal nu worden voorgelegd aan zowel de Raad als het Europees Parlement ter goedkeuring.