Persbericht
5 december 2024
Effectievere screening baarmoederhalskanker vanaf 1 januari van start
Vanaf 1 januari zullen vrouwen tussen 30 en 64 jaar om de vijf jaar worden uitgenodigd voor een screening van baarmoederhalskanker. Voor de vrouw in kwestie verandert er weinig. Het huidig driejaarlijks cytologisch onderzoek wordt vervangen door een HPV-test die maar om de vijf jaar moet worden afgenomen. De HPV-test kan zowel door een huisarts als een gynaecoloog gebeuren via een uitstrijkje. “Als we levens van jonge vrouwen kunnen redden, is er geen enkel excuus om dat niet te doen. Daarom kiezen we resoluut voor de meest effectieve manier van screenen, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek”, zegt Frank Vandenbroucke. “We moeten er alles aan doen om de strijd tegen baarmoederhalskanker verder op te voeren.”
Baarmoederhalskanker blijft een zeer voorkomende kanker bij vrouwen wereldwijd. Het humaan papillomavirus (HPV) is de belangrijkste oorzaak van deze kanker. Een virus dat wordt overgedragen via seksueel contact. Daarom heeft de WHO in 2018 een internationale oproep geplaatst om de strijd tegen het HPV-virus te intensifiëren. Zoals aanbevolen door de WHO organiseert België de gratis vaccinatie van alle jongens en meisjes via de scholen, én sinds 2013 gebeurt een regelmatige screening van vrouwen vanaf 25 jaar om afwijkende cellen op te sporen. Vaccinatie en screeningsprogramma’s zijn beiden nodig, want vaccinatie voorkomt niet noodzakelijkerwijs dat het virus wordt doorgegeven.
Tot nu toe betaalt België een driejaarlijkse screening terug voor alle vrouwen vanaf 25 jaar, in de vorm van een cytologisch onderzoek. Vanaf 1 januari 2025 wordt dit onderzoek voor vrouwen vanaf 30 jaar vervangen door een eSectievere screening die maar om de vijf jaar hoeft te worden uitgevoerd: de HPV-test. Die wordt uitgevoerd in een laboratorium op een uitstrijkje door een huisarts of gynaecoloog, via een uitstrijkje van de baarmoederhals. Het is eigenlijk een PCR-test die zoekt naar de aanwezigheid van het hoogrisico-HPV-virus bij vrouwen.
De Wereldgezondheidsorganisatie en het Kenniscentrum pleiten al langer om boven de 30 jaar het cytologisch onderzoek te vervangen door een HPV-test. In deze leeftijdsgroep is een screening gebaseerd op de HPV-test effectiever in het verminderen van invasieve baarmoederhalskanker. Elke vrouw boven de 30 jaar zal een HPV-test kunnen laten afnemen. Tussen 25 en 30 jaar blijft de oude screening via cytologisch onderzoek van kracht.
Tot nu toe was er budget voorzien voor het cytologisch onderzoek. De federale regering zal vanaf 1 januari 2025 ook de financiering van de HPV-testen op zich nemen.
Om een groot effect op de volksgezondheid te hebben, moeten ook de deelstaten hun verantwoordelijkheid nemen en zorgen voor een hogere deelname aan de screenings. 35,5 procent van de vrouwen in Vlaanderen laat geen uitstrijkje doen, zelfs na een uitnodiging. In Wallonië en Brussel liggen de cijfers zelfs hoger, op respectievelijk 40 en 44 procent. Daar ligt dus een belangrijke opdracht voor de deelstaten. Zij bekijken bovendien om ook zelfafnametesten te organiseren, gericht op meer kwetsbare doelgroepen voor wie de stap tot de huisarts of gynaecoloog te groot is.