Vanaf vandaag zal de patiënt tijdens kantooruren of bij een dringende medische noodzaak geen supplement meer hoeven te betalen voor MRI- of CT-scans

De inwerkingtreding van de maatregel betekent dat vanaf nu elk ziekenhuis in ons land moet garanderen dat het voldoende capaciteit voorziet om een MRI- scan, een CT-scan (of een PET-scan) aan officiële tarieven uit te voeren en dit binnen de tijdsperiode die wetenschappelijk is voorzien in functie van de pathologie.

Minister Frank Vandenbroucke heeft ook een voorstel gedaan om het aantal MRI-toestellen in België te verhogen, zodat de MRI-capaciteit in de toekomst nog groter word, omdat een verschuiving nodig is van het overgebruik van CT- scans naar meer gebruik van MRI-scans. Daarvoor wacht hij nog op het advies van de Federale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen (FRZV). Maar dat betekent niet dat er nu onvoldoende capaciteit is om patiënten te onderzoeken aan conventietarieven.

Concreet betekent de inwerkingtreding van de maatregel:

Eén: wanneer een arts voorschrijft dat een MRI- of CT-scan dringend moet gebeuren - denk bijvoorbeeld aan signalen die kunnen wijzen op kanker zoals een onrustwekkend bolletje - betekent dit dat het ziekenhuis die scan voortaan altijd (en dat ongeacht de dag en het uur van de scan) aan de officiële tarieven moet aanbieden, dit wil zeggen dat de radioloog aan de patiënt geen supplement¹ mag vragen. Hetzelfde geldt wanneer je op spoed terechtkomt en meteen een scan wordt gemaakt.

Twee: ook voor minder dringende MRI- of CT-scans moet elk ziekenhuis voldoende capaciteit aanbieden om die scans binnen een redelijke termijn te laten plaatsvinden zonder dat daarbij een supplement gevraagd wordt. Wat een redelijke termijn is, hangt onder meer af van de pathologie die onderzocht moet worden. Als patiënt kun je altijd met je arts, die het onderzoek voorschrijft, bespreken binnen welke termijn die scan dan best moet plaatsvinden.

Drie: voor een MRI- of CT-scan die niet voorgeschreven is als dringend en die buiten de kantooruren (van maandag tot vrijdag tussen 18u 's avonds en 8u 's morgens) plaatsvindt, op feestdagen, in het weekend, mag het ziekenhuis wel nog altijd een supplement aanrekenen, maar wel onder strikte voorwaarden: (1) de patiënt moet voorafgaand zijn ingelicht over de financiële gevolgen; (2) de patiënt moet daarvoor altijd zijn uitdrukkelijke toestemming geven. Die toestemming van de patiënt moet voorafgaand aan de verstrekking en schriftelijk zijn vastgelegd in een ondertekend document, waarvan de patiënt en het ziekenhuis een exemplaar ontvangen.

Let wel, heel deze regeling geldt voor patiënten die niet opgenomen zijn in het ziekenhuis. Bij ziekenhuisopnames gelden andere regels voor het al dan niet kunnen aanrekenen van ereloonsupplementen.

En wat als toch onrechtmatig een supplement wordt aangerekend?

Ten eerste kan de patiënt de facturatiedienst van het ziekenhuis altijd aanspreken om de factuur recht te zetten; (2) indien dat niet gebeurt, kan de patiënt bij zijn mutualiteit terecht met de vraag de factuur na te kijken, waarna de mutualiteit contact kan opnemen met het betrokken ziekenhuis om de factuur recht te zetten; (3) als het ziekenhuis dan nog altijd weigert, kan de mutualiteit je juridisch bijstaan om verdere stappen te zetten.

De mutualiteiten zullen deze nieuwe regelgeving nauwgezet opvolgen en ziekenhuizen aanspreken die de regels niet correct toepassen. Daarnaast zal ook de Dienst Geneeskundig Controle van het RIZIV de toepassing van de bepalingen in deze wetgeving opvolgen, onder meer in het kader van zijn bevoegdheid rond doelmatige zorg.

Wat kan wel aangerekend worden?

Vandaag betaalt de patiënt een remgeld voor een CT-scan of MRI-scan: 7,44 euro remgeld voor een gewone verzekerde en 2,97 euro voor iemand met statuut verhoogde tegemoetkoming. Dat is het consultance forfait (een forfaitaire betaling voor de adviserende rol) van de radioloog. Maar de supplementen daarbovenop kunnen de factuur doen oplopen.

Vandenbroucke: "Nieuwe stap vooruit in betaalbare en toegankelijke zorg"

Vandaag zien we in ons land een groot verschil in ziekenhuizen wanneer het op supplementen aankomt. Zo zijn er ziekenhuizen waar radiologen altijd een supplement aanrekenen, maar ook ziekenhuizen waar dat nooit gebeurt.

Frank Vandenbroucke: "Voor een CT-scan of een MRI- scan móét je naar het ziekenhuis. Mensen hebben dan geen andere keuze. Precies daarom moeten de financiële drempels in élk ziekenhuis zo laag mogelijk zijn, zodat iedereen toegang heeft tot de juiste en beste zorg wanneer dat nodig is. En dan vind ik het de opdracht van de overheid om dat te verzekeren. Een groot deel van de zware medische apparatuur (de MRI- en PET-toestellen) wordt overigens door de overheid gefinancierd."

Tot slot maakt Vandenbroucke nog een belangrijke kanttekening over het overmatig gebruik van CT- scans in verhouding tot de MRI- scans in ons land. “Te veel straling is niet gezond. In vergelijking met de rest van Europa zien we dat in België veel mensen onder de CT-scanner gaan, ook wanneer dat eigenlijk niet nodig is. Artsen in ziekenhuizen mogen ook niet langer aangezet worden om altijd zoveel mogelijk te presteren. Ze moeten vooral beloond worden voor de tijd die ze besteden aan hun patiënten. Dat veronderstelt verdere hervormingen, waar ook over overlegd wordt.", besluit Vandenbroucke.

Uitvoering regeerakkoord en Medicomut-akkoord

Minister Vandenbroucke geeft vandaag op deze manier niet alleen uitvoering aan het regeerakkoord - waarin werd afgesproken dat 'de groei van de ereloonsupplementen gereguleerd, gestabiliseerd en vervolgens afgebouwd wordt' - maar ook uitvoering aan een bepaling uit het Medicomut-akkoord (2022-2023), waarover ruim overleg is gepleegd met de artsenorganisaties en ziekenhuiskoepels.

Die bepaling van het Medicomut-akkoord stelt letterlijk: 'De artsen en ziekenfondsen (NCAZ) hebben vastgesteld dat in sommige ziekenhuizen bepaalde radiologische onderzoeken niet meer tegen conventietarieven worden aangeboden. De NCAZ is van oordeel dat het principe waarbij zorg voor opgenomen patiënten verplichtend moet kunnen worden aangeboden tegen conventietarieven in de ziekenhuizen, ook moet gelden voor de ambulante onderzoeken die enkel in het ziekenhuis kunnen worden verricht.'

¹ Het verbod heeft betrekking op beeldvorming voor ambulante patiënten met de volgende toestellen: CT, SPECT-CT, PET, PET-CT, PET-NMR, MRI. Valt hier niet onder: de 'conebeam CT' (CBCT), een soort mini CT die een beperkte toepassing heeft qua beeldvorming (vooral mond en kaak en dus vooral gebruikt in de tandheelkunde en de mond-, kaak- en aangezichtschirurgie gebruikt) en die ook buiten het ziekenhuis mag worden opgesteld.