Betere zorg voor kinderen en jongeren met overgewicht - Dieetadvies volledig terugbetaald en begeleiding op maat voor kinderen en jongeren met ernstige obesitas

Kinderen en jongeren met ernstige obesitas zullen vanaf 1 december een behandelingsplan op maat kunnen krijgen, aangeboden en uitgewerkt door één van 21 pediatrische multidisciplinaire obesitascentra die hiervoor worden opgericht; dit gespecialiseerde behandelingsplan mikt in een eerste fase op zowat 5000 kinderen en jongeren. Tegelijkertijd zullen méér kinderen met obesitas, maar ook met overgewicht, toegang krijgen tot de diëtist die voortaan volledig terugbetaald wordt. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke: “De organisatie en financiering van deze gespecialiseerde centra, is een belangrijke stap in een betere behandeling van kinderen en jongeren met ernstige obesitas. Uiteraard is het van kapitaal belang dat overgewicht en obesitas zo veel mogelijk voorkomen en vroeg gedetecteerd worden. Dat is een cruciale opdracht voor de eerstelijn, waar we in overleg met de deelstaten verder onze schouders onder gaan zetten. Het uitbreiden en gratis maken van dieetadvies voor kinderen en jongeren met overgewicht is daarin een belangrijke stap.”

Obesitas is een chronische en complexe aandoening die kan ontstaan door verscheidene factoren (erfelijkheid, te veel/ongezond eten, te weinig beweging, sommige medicijnen, enz...). Obesitas heeft een belangrijke impact op de levenskwaliteit, en kan voor de patiënt fysieke, psychologische en sociale gevolgen hebben.

Om kinderen en jongeren met ernstige obesitas de juiste behandeling te bieden, komt er vanaf 1 december een nieuw zorgtraject dat ervoor moet zorgen dat zij, maar ook hun familie, zorg op maat krijgen. Dit zorgtraject zal uitgaan van een multidisciplinaire aanpak vanuit de ziekenhuizen, maar in samenwerking met de zorgverleners uit de eerste lijn. Er zullen in dit land 21 pediatrische multidisciplinaire obesitascentra (PMOC) opgericht worden die deze gespecialiseerde multidisciplinaire behandeling zullen aanbieden aan de kinderen. Het behandeltraject voor het kind zal volledig worden terugbetaald (met als mogelijke uitzondering van de kosten van specifieke raadplegingen bij de pediater van het centrum of eventueel medicijnen die voorgeschreven worden).

Een bredere toegang tot dieetadvies

Het is ook belangrijk dat we inzetten op vroegdetectie en preventie, waar de eerste lijn een cruciale rol speelt. Dit wordt in de toekomst verder uitgewerkt met de gemeenschappen. We nemen intussen al verschillende maatregelen om de toegang tot diëtisten voor kinderen met overgewicht of obesitas te vergemakkelijken.

Vandaag hebben jongeren van 6 tot 18 jaar met overgewicht recht op 10 terugbetaalde behandelingen bij de diëtist in een periode van 2 jaar. Vanaf 1 december krijgen ook kinderen met overgewicht van 2 tot en met 5 jaar toegang.
Het remgeld wordt bij deze raadplegingen voor allen kinderen en jongeren afgeschaft.
Voor het eerst kunnen ook artsen van Kind en Gezin en het CLB kinderen kunnen doorverwijzen naar de diëtist.

Hoe ziet het zorgtraject eruit?

Kinderen en jongeren met ernstige obesitas zullen door hun behandelende huisarts of kinderarts, maar ook door de arts van Kind en Gezin of het CLB, kunnen worden doorverwezen. Er worden twee behandeltrajecten voorzien.

Obese kinderen en jongeren die kampen met metabole of andere complicaties en/of psychische problemen zullen een multidisciplinair behandelplan aangepast aan hun noden kunnen krijgen bij het obesitascentrum. Zij zullen intensief begeleid worden door een team van kinderartsen, psychologen, kinesitherapeuten, diëtisten en maatschappelijk assistenten. Dit zal gebeuren in samenwerking met de behandelende arts van de eerste lijn, die betrokken zal worden en vergoed zal worden voor overleg en opvolging. De activiteiten van de obesitascentra worden op gebundelde wijze gefinancierd door de ziekteverzekering, hierdoor kunnen ze flexibel werken naargelang de behoeften van het kind. Het behandeltraject zal ook sterk inzetten op de sociale en emotionele begeleiding van de patiënt en zijn naaste omgeving en op leefstijl-/gedragsinterventie met als doel het bevorderen van een gezonde levensstijl (voedingspatroon, beweging, lichaamstevredenheid, zelfbeleving, emotieregulatie en slaap).
Obese kinderen die nog geen of weinig complicaties hebben, zullen verder worden opgevolgd in de eerstelijn: huisartsen, maar ook diëtisten, kinesitherapeuten of klinisch psychologen kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Het obesitascentrum zal de behandelende huisarts of kinderarts op zijn of haar vraag hierbij kunnen ondersteunen, zowel bij het opstellen van een behandelplan als bij het oriënteren naar de juiste zorgverleners. Deze kinderen kunnen eveneens onderzocht worden door de gespecialiseerde kinesitherapeut, diëtist of psycholoog van het PMOC die vervolgens advies kunnen geven aan de behandelende arts. De kosten voor dit advies worden terugbetaald (wat niet uitsluit dat er nog kosten zijn voor andere raadplegingen die hierbij komen kijken).

Naast de eerste lijn en de obesitascentra - die uitgebouwd zullen worden bij de ziekenhuizen in de tweede lijn - bestaat er al een ‘derde lijn’ met intensieve residentiële behandeling voor de kinderen die dat echt nodig hebben. Dit is momenteel mogelijk in het Zeepreventorium of Clairs Vallons.

In het eerste jaar mikken we naar raming op 5.000 kinderen en jongeren met (ernstige) obesitas die van dit aanbod door de obisetiscentra gebruik kunnen maken, in het tweede jaar kan dit volgens de ramingen van het RIZIV stijgen tot 7.500. Het nieuwe zorgmodel zal opgevolgd en geëvalueerd worden, en waar nodig bijgestuurd. Een eerste evaluatie is voorzien na een jaar. De regering trekt voor het geheel van deze nieuwe maatregelen 11 miljoen euro uit.

Minister Frank Vandenbroucke: "Obesitas is een chronische ziekte, die net als alle andere chronische ziektes de beste en vooral de juiste en betaalbare zorg verdient. Met dit zorgtraject, dat vooral focust op jongeren met ernstige obesitas, zetten we een eerste stap om deze chronische ziekte beter aan te pakken. We zetten in dit traject het kind en de familie centraal en we laten ze ook niet meer los. De multidisciplinaire samenwerking tussen de verschillende zorgniveaus moet ervoor zorgen dat een kind of jongere met ernstige obesitas de best mogelijke behandeling krijgt."

Bijkomende informatie:

Er wordt gesproken van overgewicht bij een BMI>25 en van obesitas bij een BMI>30 (vanaf 18 jaar). Voor kinderen wordt dit ‘vertaald’ naar gelijkaardige waarden rekening houdend met hun leeftijd (zie Microsoft Word - BMI_grenswaarden.docx (fgov.be)).

Om te bepalen of het kind overgewicht/obesitas heeft, wordt dus gewerkt met BMI. Het BMI wordt berekend aan de hand van het gewicht en de lengte van een persoon. Deze drempelwaarde hangt af van de leeftijd en het geslacht van het kind. Vervolgens wordt in het PMOC-traject een meer verfijnd behoefteniveau toegewezen a.d.h.v. het Edmonton Obesity Staging System for Pediatrics (OESS-P). Dit is een tool voor een eerste screening van risicofactoren en om de ernst van de obesitas in te schatten. Op basis van deze inschaling wordt het kind verwezen naar het meest geschikte zorgniveau voor verdere behandeling.