Structurele financiering voor behandelingen die bijwerkingen chemo verminderen
Aan de vooravond van Wereldkankerdag gaf de regering op voorstel van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke groen licht voor de terugbetaling van een aantal behandelingen die nefaste bijwerkingen van chemotherapie voor de patiënt verminderen. Voortaan wordt de behandeling van hoofdhuidkoeling en de behandeling van handvoetkoeling voor kankerpatiënten terugbetaald. Vandenbroucke: ‘Haarverlies maar ook zenuw- en nagelschade zijn zeer vervelende bijwerkingen van chemotherapie en hebben een grote impact op het sociale leven van patiënten die al met het verdict kanker moeten leven. Voortaan betalen we behandelingen terug die de impact van een chemokuur op de patiënt kunnen verlichten. We willen zo alle ziekenhuizen met een oncologische afdeling aanmoedigen om de behandelingen aan te bieden, zodat zoveel mogelijk kankerpatiënten er gebruik van kunnen maken.’
Chemotherapie met taxanen zoals die wordt toegediend bij een aantal tumoren - zoals borstkanker en gynaecologische kankers maar ook prostaat- en longtumoren - kan leiden tot toxische bijwerkingen zoals nagelschade of zenuwschade aan voeten en handen en haaruitval. Deze bijwerkingen kunnen bij de patiënt een tijdelijke maar ook een permanente vorm aannemen. Zo komt haarverlies na chemotherapie met taxanen frequent voor en kan het in een aantal gevallen ook leiden tot permanent haarverlies. Terwijl haar dat zich herstelt in de meerderheid van de gevallen een andere kleur of structuur krijgt na de behandeling. Haarverlies heeft een grote impact op het zelfbeeld van de patiënt, bedreigt de eigenwaarde, veroorzaakt emotionele belasting en vermindert het psychosociaal welzijn. Daarbovenop heeft het ook een negatieve impact op de bereidheid van de patiënt om te blijven werken of terug aan het werk te gaan wat in veel gevallen tot een sociaal isolement leidt.
Hoofdhuidkoeling (ijskap)
De hoofdhuidkoeling die vandaag al in een aantal ziekenhuizen in ons land wordt aangeboden, biedt bij sommige behandelingen met chemotherapie een goede kans op haarbehoud waardoor voorkomen kan worden dat mensen volledig kaal worden, een pruik of andere hoofdbedekking moeten dragen. De hoofdhuidkoeling is met de huidige verbeterde systemen veilig en niet meer weg te denken uit het zorgaanbod aan kankerpatiënten. Maar de grote materiële en personele impact belemmert de ziekenhuizen vandaag nog te vaak om de behandelingen aan te bieden. Daar brengt minister Vandenbroucke nu verandering in.
Handvoetkoeling
Behandelingen met taxanen worden ook geassocieerd met het afbrokkelen of uitvallen van de nagels (40 procent), pijn en aantasting van de zenuwen (42 procent), wat kan leiden tot het verminderen of zelfs een vroegtijdige stop van de behandeling. Dit heeft vanzelfsprekend een impact op het genezingsproces van de patiënt. Studies hebben aangetoond dat handvoetkoeling de ernst van deze nevenwerkingen kan verminderen.
Een bevraging van 2020 bij Belgische borstklinieken leert dat heel wat van deze ziekenhuizen hoofdhuidkoeling aanbieden, maar nog niet alle ziekenhuizen uitgerust zijn. En dat er grote bezorgdheid is bij de ziekenhuizen over de impact van hoofdhuidkoeling op de organisatie van de oncologische dagzorg, de tijdsbesteding van het personeel en de kost van de toestellen en het materiaal bleken de voornaamste barrières.
“We willen de toegankelijkheid van een aantal behandelingen garanderen die de nefaste impact van chemotherapie verminderen. Daarom is het noodzakelijk dat we de ziekenhuizen ondersteunen om een aantal investeringen in materiaal en personeel te doen. Zo garanderen we een duurzaam en gratis aanbod van deze behandelingen en stimuleren we de oncologische ziekenhuizen die dit aanbod omwille van financiële redenen nog niet voorzien, dat alsnog te doen. Deze investering moet een impact hebben op de levenskwaliteit en psychosociaal welzijn van mensen met kanker”, zegt Frank Vandenbroucke.
Concreet voorziet de overheid een forfait van 34 euro per behandelsessie voor hoofdhuidkoeling voor de investering van verpleegkundigen en materiaal. Voor de voethandkoeling wordt 15 euro per sessie voorzien. De nieuwe regeling zal al gelden voor behandelingen vanaf 1 januari 2023. Alle ziekenhuizen met een afdeling oncologie kunnen voortaan de sessies aanbieden aan hun patiënten. Vandenbroucke voorziet 3,8 miljoen euro voor de terugbetaling.
Think Pink en UZ Leuven namen eerder samen initiatief tot een oproep aan het RIZIV om in een terugbetaling te voorzien voor deze therapie. Op 17 juni 2021 waren reeds 16.525 handtekeningen voor de petitie verzameld. Ook heel wat andere ziekenhuizen en de BSMO, The Belgian Society of Medical Oncology, onderschreven de oproep. Deze oproep krijgt nu gevolg.