Nieuw wettelijk kader vereenvoudigt het dagelijks leven van patiënten
Vorige week is de nieuwe regelgeving in werking getreden voor bekwame helper en activiteiten van het dagelijks leven (ADL). Zo is er nu een wettelijk kader waarbinnen bepaalde verpleegkundige handelingen op een correcte wijze kunnen worden verricht door iemand die geen verpleegkundige is, bijvoorbeeld in scholen, kinderdagverblijven of jeugdbewegingen. Er werd reikhalzend naar uitgekeken door onder meer patiënten en patiëntenverenigingen. “Dit is een echte stap vooruit voor de kwaliteit van leven van patiënten, vooral chronische patiënten. Het nieuwe kader maakt het mogelijk dat mensen die bepaalde zorg nodig hebben, deze in verschillende contexten kunnen krijgen, op een manier die niet alleen juridisch helemaal in orde is, maar ook de kwaliteit van de zorg garandeert. Sommige zeer eenvoudige verpleegkundige procedures die belangrijk zijn in het dagelijks leven, zoals het meten van de temperatuur of het toedienen van paracetamol, kunnen niet-gezondheidszorgbeoefenaar nu uitoefenen. Andere, iets meer technische handelingen vereisen de toestemming van de arts of verpleegkundige. Maar deze laatste kunnen onder bepaalde voorwaarden ook worden gedelegeerd aan een bekwame helper. Die bekwame helper doet dit dan in het kader van zijn of haar werk of vrijwilligerswerk. Dit maakt het leven gemakkelijker voor patiënten, maar ook voor mantelzorgers en zorgverleners die kunnen rekenen op de steun van anderen om voor een patiënt te zorgen." zegt minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke.
Verpleegkundige handelingen moeten worden uitgevoerd door een verpleegkundige of arts: dit is de basisregel. Er kan ook een verzorger, zoals een ouder of partner, bij betrokken zijn. Maar in de praktijk is het niet altijd zo eenvoudig. Bij een kind met diabetes moet je bijvoorbeeld regelmatig de bloedsuikerspiegel controleren. Bovendien kan een jong kind nog niet zelfstandig insuline inspuiten. Een ouder kan niet altijd aanwezig zijn en de constante aanwezigheid van een verpleegkundige op school, tijdens excursies, tijdens jeugdbewegingskamp of elders is niet gegarandeerd. Vaak zijn leraren of scoutingleiders bereid om te helpen, maar tot vorige week maandag was het wettelijk niet toegestaan.
Nu is de wet aangepast aan de realiteit van patiënten en geeft ze een duidelijke lijst van de handelingen die een niet-gezondheidszorgbeoefenaar kan verrichten, evenals de voorwaarden waaronder hij of zij dit kan doen.
1. Activiteiten van het dagelijks leven
Het is nu legaal om bepaalde eenvoudigere verpleegkundige procedures uit te voeren, zoals het meten van de temperatuur of het toedienen van paracetamol, in de context van het dagelijks leven (op school, in de crèche, op jeugdbewegingskampen), zonder een gezondheidszorgbeoefenaar te zijn.
Een vriend of buurman kan dit soort simpele dingen doen, onder bepaalde voorwaarden. Daarbij blijft voorzichtigheid geboden, deze procedures kunnen, in meer delicate of complexe situaties, nog steeds de tussenkomst van een gezondheidswerker vereisen.
Dit KB past het wettelijk kader aan een reeds bestaande realiteit aan. Het is niet altijd mogelijk om een verpleegkundige of ouder te vragen om op school aanwezig te zijn om druppels in de ogen of neus van een kind te doen, of om de hartslag te meten van iemand die zijn BPM moet controleren. Het nieuwe kader laat iedereen toe om deze patiënten niet alleen juridisch maar ook kwalitatief te verzorgen, onder bepaalde voorwaarden.
Meer informatie over activiteiten van het dagelijks leven: Activiteiten van het Dagelijks Leven (ADL) | FOD Volksgezondheid (belgium.be)
2. De bekwame helper
Sommige meer technische verpleegkundige procedures (zoals het toedienen van insuline aan een diabetespatiënt of het legen van een urinezak) zijn ook aanwezig in het dagelijks leven van patiënten, maar vereisen specifieke training of instructie. Een arts of verpleegkundige kan deze handelingen nu delegeren aan een bekwame helper, waarbij ook de volgende gegevens aangestipt moeten worden : welke handeling(en), voor welke patiënt, in welke periode en onder voorbehoud van welke training of instructie.
Meer informatie over de vakbekwame zorgverlener: Bekwame helper | FOD Volksgezondheid (belgium.be)