Operatie Alert van start: campagne maakt zorgverleners alert voor slachtoffers van seksueel en intrafamiliaal geweld
Vandaag op 8 maart, internationale vrouwendag, gaat Operatie Alert van start, een campagne die zorgverleners en ondersteunend personeel in onze ziekenhuizen alert wil maken voor slachtoffers van seksueel en intrafamiliaal geweld. “Seksueel en intrafamiliaal geweld kan ernstige fysieke of psychologische schade veroorzaken die op lange termijn kan leiden tot trauma’s, depressies en andere gezondheidsproblemen. Onze ziekenhuizen gaan vanaf vandaag actief inzetten op het opleiden van hun personeel zodat signalen snel herkend worden en mensen echt geholpen kunnen worden”, zegt Frank Vandenbroucke.
Maar liefst 4 op de 5 vrouwen en 1 op de 2 mannen werd al geconfronteerd met een vorm van seksueel geweld. Tijdens COVID kwam in niet minder dan 1 op de 4 gezinnen intrafamiliaal geweld voor. Uit de meest recente cijfers van de Zorgcentra na Seksueel Geweld blijkt dat de helft van de slachtoffers die zich aanmelden minderjarig zijn. Iedereen kan op een dag geweld meemaken. Dat staat los van leeftijd, gender, seksuele oriëntatie, achtergrond of opleidingsniveau. Geweld kan een zeer grote impact hebben op de fysieke, psychische, seksuele en reproductieve gezondheid van slachtoffers, maar ook van hun omgeving én hun nakomelingen.
Zorgverleners zijn vaak de eerste maar ook de enige mensen waar slachtoffers na hun geweldservaring terecht kunnen en die hun signalen kunnen oppikken. Belangrijk is dat zorgverleners weten hoe slachtoffergerichte zorg na geweld aan te bieden. Maar weinig zorgverleners leerden dit in hun opleiding. Aan de andere kant weten zorgverleners niet altijd hoe hiermee om te gaan en te reageren. Wat zeg je, wat bij een vermoeden van mishandeling, wat is de gepaste zorg en naar waar kan je doorverwijzen?
Daarom sloot minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke in 2023 een samenwerkingsovereenkomst met UZGent, UGent en vzw GAMS. Ze kregen de opdracht om een intens ondersteuningsprogramma uit te werken voor zorgpersoneel en ondersteunend personeel van ziekenhuizen en Zorgcentra na Seksueel Geweld. Het vormingsprogramma kreeg de naam Operatie Alert en gaat vandaag van start onder leiding van professor dr Ines Keygnaert.
Operatie Alert zet in op het herkennen van signalen van seksueel geweld, intrafamiliaal geweld en vrouwelijke genitale verminking door zorgverleners. En wil de zorgverleners en het ondersteunend personeel tools aanreiken om het gesprek aan te gaan, de juiste zorg te bieden, en hen door te verwijzen naar meer gespecialiseerde zorg als dat wenselijk of nodig is.
Wat houdt Operatie Alert concreet in?
Operatie Alert biedt ziekenhuismedewerkers een brede waaier aan opleidingen en tools, die helpen de vicieuze cirkel van geweld te doorbreken. Vanaf 8 maart 2024 start een sensibiliseringscampagne naar zorgverleners en verschijnen de eerste e-learnings op www.operatiealert.be. Ze behandelen vijf grote thema’s: wat zijn verschillende vormen geweld en wat zijn de gevolgen, hoe communiceer je bij en over geweld, hoe je voor jezelf kan zorgen als zorgverlener in deze moeilijke context,het belang van zelfzorg (iemand goed bijstaan is moeilijk wanneer je zelf gezondheidsklachten hebt), wat houdt holistische en traumasensitieve zorg in na geweld en tenslotte hoe kan je diversiteitsensitieve zorg bieden aan kwetsbare groepen. Er zijn zowel basismodules als verdiepende modules. Voor ondersteunend personeel is er tevens een kort leerpad op maat. Doorheen 2024 komen daar nog heel wat verdiepende onlineopleidingen bij. Vanaf de zomer kunnen mensen zich bovendien inschrijven voor een aantal face-to-face trainingen en webinars.
Naast de opleidingen worden ook verschillende ondersteunende instrumenten, flowcharts en checklists ontwikkeld. Tegen eind 2024 komt er ook een richtlijn voor screening van seksueel geweld bij ouderen en een makkelijk inzetbare psycho-educatiebox om gevoelens en gedrag bij patiënten die aan geweld zijn bloot gesteld beter te duiden, en hen richting herstel te ondersteunen. Al deze instrumenten komen op www.operatiealert.be.
Met Operatie Alert leren we zorgverleners in alle Belgische ziekenhuizen om geweld te zien en zorgzaam te handelen. “Door actief in te zetten op het aanpakken van seksueel en intrafamiliaal geweld verbeteren we niet alleen het welzijn van de persoon die ermee geconfronteerd werd, we maken ook onze samenleving tot een veiligere plek”, zegt Frank Vandenbroucke.